Ο άνθρωπος χαρακτηρίζεται ως «κοινωνικόν ον».
Έτσι μας έπλασε ο Δημιουργός μας, ώστε να ζούμε μαζί με άλλους, να επικοινωνούμε μαζί τους στις χαρές και στις λύπες μας και να συνάπτουμε φιλίες.
Οι αρχαίοι πρόγονοί μας είχαν εννοήσει την σημασία των κοινωνικών σχέσεων και έγραψαν πολλά για την φιλία.
Ο μέγας φιλόσοφος της αρχαιότητας Αριστοτέλης παραδείγματος χάριν έλεγε ότι
κανείς δεν μπορεί να ζήσει χωρίς φίλο.
Και η Αγία Γραφή, το αλάθητο αυτό Βιβλίο του Θεού το γραμμένο για την ευτυχία των ανθρώπων και στην παρούσα και στη μέλλουσα ζωή, κάμνει συχνά λόγο για την φιλία.
Ομιλεί κατά τρόπο αυθεντικό και τέλειο για την αξία της φιλίας, για τα κριτήρια που πρέπει να προϋπάρχουν ως προς την εκλογή των φίλων, για τις ενδείξεις που φανερώνουν την γνησιότητα μιάς φιλίας, αλλά και για την συνεχή προσοχή που είναι απαραίτητη, για να αποβαίνει η φιλία προς όφελός μας.
Από τις πολλές αναφορές της Αγίας Γραφής στο θέμα αυτή της φιλίας, που ενδιαφέρει μικρούς και μεγάλους, παραθέτουμε στην συνέχεια και σχολιάζουμε μερικές μόνο συμβουλές περί φιλίας από ένα κεφάλαιο του θεοπνεύστου και πολύ πρακτικού Βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης, που ονομάζεται Σοφία Σειράχ.
Πραγματική φιλία
* «Ει κτάσαι φίλον», γράφει ο θεόπνευστος Σειράχ, «εν πειρασμώ κτήσαι αυτόν, και μη ταχύ εμπιστεύσης αυτώ» (Σ. Σειρ. ς΄ 7). Εάν θέλεις να αποκτήσεις ένα φίλο, δοκίμασέ τον προηγουμένως πολύ καλά και πρόσεξε ιδιαιτέρως πώς φέρεται στις δύσκολες ώρες των άλλων. Μη βιασθείς να τον εμπιστευθείς και να του ανοίξεις την καρδιά σου.
Eίναι σοφότατη πράγματι η θεοδίδακτη αυτή συμβουλή, διότι αρκετοί άνθρωποι συνάπτουν φιλίες με επιπολαιότητα και όχι μόνον δεν βοηθούνται από τέτοιες φιλίες, αλλά κάποτε βλάπτονται ανεπανόρθωτα.
* Στην φιλία πρέπει να υπάρχει απαραιτήτως διάκριση.
Ορισμένοι άνθρωποι με καλή ίσως διάθεση εμπιστεύονται απολύτως και σε όλα τον φίλο τους, τον βάζουν οποιαδήποτε ώρα και συνέχεια στο σπίτι τους, ώστε να γνωρίζει τα πάντα.
Αυτό όμως δεν είναι συνετή συμπεριφορά. «Έτσι φίλος μετατιθέμενος εις έχθραν και μάχην ονειδισμού σου αποκαλύψει», γράφει ο θεόπνευστος Σειράχ (στιχ. 9).
Υπάρχει φίλος που γίνεται κάποτε και εχθρός και μπορεί να χρησιμοποιήσει τα μυστικά σου εις βάρος σου και να σε διαπομπεύσει. Δεν είναι λίγες δε και οι οικογένειες που διαλύθηκαν εξ αιτίας της ακρισίας με την οποίαν άνοιγαν το σπίτι τους στον φίλο τους.
Μη λησμονούμε ότι υπάρχει «φίλος κοινωνός τραπεζών και ου μη παραμείνη εν ημέρα θλίψεώς σου», όπως αναφέρει ο Σειράχ (στιχ. 10). Σου κάνει τον φίλο όσο τον τραπεζώνεις και του προσφέρεις τα αγαθά σου, και σε εγκαταλείπει στις δύσκολες ώρες σου.
Το λέγει και ο σοφός λαός μας με την παροιμία «ζει χύτρα, ζή φιλία».
Όσο βράζει δηλαδή η χύτρα με τα φαγητά και όσο του προσφέρονται άφθονα και εκλεκτά φαγητά, σου κάνει τον φίλο.
Σύντομα όμως σε εγκαταλείπει. Είναι ο φίλος του συμφέροντος.
* Γι’ αυτό και ο θεόπνευστος σοφός τονίζει με έμφαση «και από των φίλων σου πρόσεχε» (στιχ. 13). Πρόσεχε, να φυλάγεσαι από τους φίλους σου. Τους εχθρούς σου τους διακρίνεις ασφαλώς εύκολα και φυλάγεσαι από αυτούς. Ως προς τους φίλους όμως χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή.
* Ο καλός, ο γνήσιος φίλος, συμπληρώνει ο Σειράχ, είναι «φάρμακον ζωής» (στιχ. 16). Μπορεί να βοηθήσει τον φίλο του να θεραπεύσει τις ψυχικές του πληγές, να διορθώσει τον χαρακτήρα του, να απαλλαγή από τα ελαττώματα και πάθη του.
* Πού όμως θα βρεθεί ένας τέτοιος φίλος που θα μας βοηθήσει ουσιαστικά στην ζωή μας; Η απάντηση βρίσκεται σ’ αυτό που γράφει στην συνέχεια ο Σειράχ: «Ο φοβούμενος Κύριον ευθύνει φιλίαν αυτού, ότι κατ’ αυτόν ούτως και ο πλησίον αυτού» (στιχ. 17).
Ο θεοφοβούμενος άνθρωπος είναι ειλικρινής φίλος και διαλέγει και κάνει φίλο του έναν άνθρωπο που φοβείται τον Θεό. δεν κάμνει φίλο του άνθρωπο που δεν πιστεύει στον Θεό, που δεν εκκλησιάζεται, που δεν κοινωνεί, που δεν προσεύχεται και δεν μελετά τον λόγο του Θεού.
Σκοπός της φιλίας του είναι να βοηθηθεί, να ωφεληθεί ψυχικά. Αν δεν υπάρχει αυτή η αμοιβαία ψυχική βοήθεια, δεν υπάρχει στην ουσία αληθινή φιλία, γι’ αυτό είμαστε και γινόμαστε φίλοι, έλεγε και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, «ίνα αλλήλους ωφελώμεν» (ΕΠΕ 21, 158).
Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και σ’ αυτή την πλευρά της φιλίας.
Εάν αδιαφορείς για την εφάμαρτη τυχόν συμπεριφορά του φίλου σου, ή εάν αμνηστεύεις την κακή διαγωγή του, για να μη τον χάσεις από φίλο, και δεν του υποδεικνύεις με αγάπη τα σφάλματά του, δεν είσαι φίλος αληθινός, δεν είσαι φίλος θεοφοβούμενος.
Τα ολίγα που αναφέρθησαν προηγουμένως φανερώνουν πόση προσοχή χρειάζεται στο θέμα της φιλίας.
Δεν είναι κάτι αδιάφορο η φιλία από απόψεως πνευματικής. Ο φίλος είναι δυνατόν να σε υψώσει πνευματικά, αλλ’ είναι πιθανόν και να σε παρασύρει στην ζωή της αμαρτίας και να σε καταρρακώσει.
Ας ζητούμε λοιπόν ταπεινά την βοήθεια του Θεού και του Πνευματικού μας και για το θέμα αυτό και ας φροντίζουμε ώστε φίλοι μας να είναι μόνον οι φίλοι του Χριστού.
π. Χ.Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου