Συνταγή για διπλή ύφεση

The New York Times

Στα τέλη αυτής της εβδομάδας, οι ΗΠΑ θα έχουν μια κυβέρνηση ανίκανη να δράσει για να βοηθήσει την οικονομία και μια κεντρική τράπεζα ανίκανη να σταματήσει να τη στηρίζει. Το χρηματιστήριο μπορεί κάλλιστα να ανέβει χάρις σε αυτόν τον δυσλειτουργικό συνδυασμό, μόνο για να αποδείξει ότι οικονομία και αγορά είναι εκ βάθρων αποσυνδεδεμένες. Και, αντί να χτίζουν γέφυρες, τα κόμματα θα περάσουν την ερχόμενη διετία παζαρεύοντας φορολογικούς νόμους και διεξάγοντας εμπορικούς και νομισματικούς πολέμους. Πολλοί θα υποστηρίξουν ότι οι εκλογές θα επιφέρουν πάγωμα των πακέτων στήριξης, που αποτελούν σπατάλη και είναι αντιδημοφιλή. Ισως, όμως η οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ να είναι εξαιρετικά υποτονική. Σε πρώτη ανάγνωση, το ΑΕΠ του τρίτου τριμήνου δείχνει την οικονομία να ανεβάζει ταχύτητα, αναπτυσσόμενη κατά 2%. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης οφείλεται στην αποκατάσταση των αποθεμάτων, διαδικασία που κατά πάσα πιθανότητα θα επιβραδυνθεί. Η πραγματική αύξηση των τελικών πωλήσεων ήταν ένα αναιμικό 0,6%, η χαμηλότερη από την έναρξη της ανάκαμψης. Αναλυτές εκτιμούν ότι μια επιβράδυνση 20% στον ρυθμό αποκατάστασης των αποθεμάτων κατά το τρέχον τρίμηνο θα επιφέρει συρρίκνωση της οικονομίας. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι μειωμένες δαπάνες της κυβέρνησης το 2011, με την απόσυρση της στήριξης, θα αφαιρέσουν 1,5 ποσοστιαία μονάδα από την αύξηση του ΑΕΠ, αυτή είναι η συνταγή για μια διπλή ύφεση.

Εδώ, δυστυχώς, είναι που θα παρέμβει η Fed. Παρά τον κίνδυνο που ενέχει αυτό για την ανεξαρτησία της, η τράπεζα θα αντιδράσει ξεκινώντας άλλον ένα γύρο ποσοτικής χαλάρωσης, στην ουσία δημιουργώντας χρήμα για να αγοράσει ενεργητικό και να αυξήσει τη ρευστότητα.

Η Fed θα αγοράζει εσαεί κυβερνητικά ομόλογα, ίσως φθάνοντας να χρηματοδοτεί τελικά όλες τις ανάγκες δανεισμού της κυβέρνησης. Ουσιαστικά θα μειώσει τα επιτόκια για να επωμισθεί η ίδια όλο το ρίσκο, να τονώσει τις επενδύσεις, να αυξήσει τις τιμές του ενεργητικού και να μειώσει την αξία του δολαρίου, παρέχοντας κάθε στήριξη για να βοηθήσει την οικονομία να αποφύγει τον αποπληθωρισμό και να επανέλθει στην ακμαία ανάπτυξη που δημιουργεί θέσεις εργασίας.

Θα δημιουργήσει, ωστόσο, πολλά προβλήματα. Παρεμβαίνοντας την ώρα που δεν υπάρχει συναίνεση για την παροχή στήριξης μέσω της δημοσιονομικής διαδικασίας, η Fed μένει ευάλωτη σε πολιτικές παρεμβάσεις, ιδίως αν χρηματοδοτήσει το κρατικό χρέος. Εκτός αυτού, όμως, υπάρχει και το ιστορικό της αδράνειάς της σε περιόδους φούσκας. Η τελευταία δεκαετία έδειξε ότι η παγκοσμιοποίηση έφερνε εκ βάθρων αλλαγές στην αμερικανική οικονομία, αυξάνοντας τον φυσιολογικό δείκτη ανεργίας όσο οι θέσεις εργασίας και οι βιομηχανίες μεταφέρονταν στο εξωτερικό προς εύρεση φθηνότερων σημείων παραγωγής. Αντί να επιτρέψει στις ΗΠΑ να δράσουν αναπτύσσοντας νέες στρατηγικές και βιομηχανίες, η Fed μείωσε τα επιτόκια. Αυτό δημιούργησε μια φούσκα ακινήτων, η οποία απορρόφησε χέρια και κεφάλαια.

Σήμερα, οι κλάδοι ακινήτων και οικοδομών των ΗΠΑ κατακλύζονται από ανθρώπους των οποίων οι δεξιότητες είναι πλέον περιττές. Και το χειρότερο, έχει χαθεί η ευκαιρία να εκμεταλλευθεί η χώρα την ευκαιρία να ενθαρρύνει την ανάπτυξη των εξαγωγικών βιομηχανιών. Τη «χαμένη δεκαετία» επιχειρεί τώρα να παρατείνει η Fed, ενώ οι πολιτικοί μοιάζουν ανίκανοι να της δώσουν ένα τέλος.