Το δίλημμα των ΗΠΑ

Τhe Guardian

Αύξηση ή περικοπή δαπανών; Αυτό είναι το βασικό δίλημμα που μονοπωλεί τις συζητήσεις σχετικά με την μετά οικονομική κρίση περίοδο και που επανέφερε στο προσκήνιο η κόντρα μεταξύ ενός νομπελίστα οικονομολόγου και ενός διακεκριμένου συγγραφέα βιβλίων οικονομικής ιστορίας, στο πλαίσιο συνεδρίου στη Νότια Κορέα. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Princeton Πολ Κρούγκμαν, ο οποίος προτρέπει την κυβέρνηση του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα να προχωρήσει σε ένα δεύτερο γύρο δημοσιονομικής τόνωσης, συγκρούστηκε, όχι για πρώτη φορά, με τον καθηγητή του Χάρβαρντ Νίαλ Φέργκιουσον, ο οποίος θεωρεί ότι η κατάσταση χρέους των ΗΠΑ είναι χειρότερη από εκείνη που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και ότι θα μπορούσε να απειλήσει ακόμα και την εθνική ασφάλεια της χώρας. Κατά την άποψη του κ. Κρούγκμαν, τα οφέλη που θα μπορούσαν να έχουν ένα τρισ. δολάρια επιπλέον για δαπάνες τόνωσης, πιθανότατα μέσω ενός προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, υπερτερούν κατά πολύ των μελλοντικών υποχρεώσεων αποπληρωμής τους.

Ο νομπελίστας οικονομολόγος ισχυρίζεται ότι ο πρώτος γύρος μέτρων τόνωσης ύψους 814 δισ. δολαρίων δεν πλησίασε καν στη δημοσιονομική επέκταση ούτε στο να ενισχύσει σημαντικά το μακροπρόθεσμο χρέος των ΗΠΑ, διότι έγινε ως επί το πλείστον μέσω φορολογικών περικοπών. «Στην πραγματικότητα δεν προχωρήσαμε ποτέ σε σημαντική δημοσιονομική επέκταση» ανέφερε από το World Knowledge Forum της Σεούλ ο κ. Κρούγκμαν.

Ο κ. Φέργκιουσον έσπευσε να απαντήσει στον καθηγητή του Princeton ότι η κατάσταση δεν είναι ακριβώς όπως την περιγράφει, προειδοποιώντας ότι μία τέτοια πορεία θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα «σπιράλ χρέους, όπου θα αυξάνονται τα επιτόκια, θα διευρύνονται τα ελλείμματα και θα πλήττεται η αξιοπιστία». Οι συγκεκριμένες απόψεις για την υπό κατάρρευση αξιοπιστία της αμερικανικής οικονομίας δεν είναι κάτι καινούργιο, ωστόσο ο συγγραφέας ενίσχυσε τις επισημάνσεις του, τονίζοντας ότι κατά την επόμενη δεκαετία οι αποπληρωμές του αμερικανικού χρέους θα αρχίσουν να υπερβαίνουν τις αμυντικές δαπάνες.

Δεδομένου ότι το 50% του χρέους των ΗΠΑ βρίσκεται στα χέρια ξένων κυβερνήσεων και το 20% ή 847 δισ. δολάρια στην κινεζική κυβέρνηση, οι ΗΠΑ θα αναγκαστούν να προβούν σε σημαντικές περικοπές αμυντικών δαπανών και ως εκ τούτου να θέσουν τη στρατηγική ασφάλειας των ΗΠΑ σε ξένα χέρια.

«Για περισσότερο από ένα χρόνο, που διαρκεί η συγκεκριμένη συζήτηση, οι Κινέζοι έχουν δείξει ότι ενστερνίζονται την ίδια άποψη με τη δική μου, χαρακτηρίζοντας μάλιστα την πορεία της αμερικανικής δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής ως επικίνδυνη. Συνεπώς δεν βρίσκεσαι σε διαφωνία μαζί μου Πολ», τόνισε στον κ. Κρούγκμαν, «αλλά με την κυβέρνηση της Κίνας».

Για την ώρα, τις συζητήσεις φαίνεται να κερδίζει το επιχείρημα του Πολ Κρούγκμαν, δηλαδή ότι οι αρχικές δαπάνες τόνωσης ήταν ανεπαρκείς, δεδομένου του μεγέθους των προβλημάτων της οικονομίας των ΗΠΑ. Κατά τη γνώμη του, ο κ. Φέργκιουσον «δεν έχει μπει στον κόπο να κατανοήσει τις βασικές αρχές» των οικονομικών και οι θέσεις του βασίζονται σε μία «λανθασμένη» ανάγνωση του Τζον Μέιναρντ Κέινς.